Viêm màng não: Triệu chứng, nguyên nhân và thuốc điều trị

Viêm màng não là một bệnh lý thần kinh cực kỳ nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng hoặc để lại di chứng nặng nề như mất trí nhớ, co giật, hoặc bại liệt nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Đây là tình trạng viêm nhiễm các màng bao quanh não và tủy sống, thường do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ các triệu chứng nhận biết, nguyên nhân gây bệnh, đồng thời tìm hiểu các loại thuốc chống viêm màng não, thuốc kháng sinh điều trị viêm màng não, và phác đồ điều trị được áp dụng hiện nay để bảo vệ sức khỏe thần kinh.

Viêm màng não là gì?

Màng não là hệ thống ba lớp màng mỏng bao bọc và bảo vệ não bộ cùng tủy sống, gồm: màng cứng, màng nhện và màng mềm. Chúng có nhiệm vụ bao bọc, nuôi dưỡng và ngăn ngừa các tác nhân gây hại xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương. Viêm màng não xảy ra khi các lớp màng này bị viêm nhiễm do vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng, dẫn đến sưng, phù nề và rối loạn lưu thông dịch não tủy. Tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của não, gây ra đau đầu dữ dội, sốt cao, cứng gáy, thậm chí hôn mê nếu không được điều trị kịp thời.

- Các thể bệnh phổ biến

• Viêm màng não cấp tính: Tiến triển nhanh, thường do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Trong đó, viêm màng não do vi khuẩn là thể nguy hiểm nhất, cần được điều trị khẩn cấp bằng thuốc kháng sinh đặc hiệu.
• Viêm màng não mạn tính: Diễn tiến chậm, kéo dài hàng tuần đến hàng tháng, thường do nấm hoặc vi khuẩn lao. Dạng này đòi hỏi phác đồ điều trị viêm màng não kéo dài, kết hợp thuốc chống viêm và kháng nấm/kháng lao chuyên biệt để kiểm soát bệnh hiệu quả.

Triệu chứng viêm màng não cần cảnh giác

Nhận biết sớm triệu chứng viêm màng não có thể cứu sống người bệnh, bởi bệnh tiến triển rất nhanh và dễ gây biến chứng nặng. Dưới đây là các dấu hiệu đặc trưng giúp bạn kịp thời phát hiện và đến cơ sở y tế điều trị sớm.
- Triệu chứng điển hình

• Sốt cao đột ngột: Thường là dấu hiệu đầu tiên, xuất hiện nhanh và kéo dài, không đáp ứng với thuốc hạ sốt thông thường.
• Đau đầu dữ dội, liên tục: Cảm giác đau lan tỏa khắp đầu, đặc biệt vùng trán và gáy, không giảm dù đã dùng thuốc giảm đau.
• Cổ cứng: Người bệnh khó cúi đầu chạm ngực, thậm chí đau khi xoay cổ – dấu hiệu đặc trưng của viêm màng não.

- Các triệu chứng kèm theo

• Buồn nôn hoặc nôn vọt, không liên quan đến ăn uống.
• Sợ ánh sáng, sợ tiếng động, dễ kích thích.
• Lú lẫn, lơ mơ, thậm chí rơi vào hôn mê ở giai đoạn nặng.
• Phát ban xuất huyết (điển hình trong viêm màng não mô cầu).

- Triệu chứng đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

• Khóc thét, quấy khóc liên tục, đặc biệt khi bế đầu
• Mở đầu viêm màng não
• Bú kém, bỏ bú, ngủ li bì hoặc co giật – dấu hiệu nguy hiểm cần đưa trẻ đi khám ngay lập tức.

Nguyên nhân chính gây viêm màng não

Viêm màng não có thể do nhiều tác nhân gây ra, trong đó phổ biến nhất là vi khuẩn và virus. Mỗi nguyên nhân lại có cơ chế gây bệnh, mức độ nguy hiểm và hướng điều trị khác nhau.
- Viêm màng não do vi khuẩn
Đây là thể bệnh nặng nhất, tiến triển nhanh và cần điều trị khẩn cấp bằng thuốc kháng sinh đặc hiệu. Vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu, rồi lan đến màng não gây viêm. Các tác nhân thường gặp gồm:

• Streptococcus pneumoniae (phế cầu) – nguyên nhân hàng đầu ở người lớn.
• Neisseria meningitidis (não mô cầu) – dễ bùng phát thành dịch, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên.
• Haemophilus influenzae type b (Hib) – phổ biến ở trẻ nhỏ chưa tiêm vắc xin.
• Listeria monocytogenes – thường gặp ở người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người suy giảm miễn dịch.

-  Viêm màng não do virus
Thường nhẹ hơn và ít gây biến chứng, đa số có thể tự khỏi sau vài ngày đến một tuần. Các virus phổ biến gồm:

• Enterovirus (virus đường ruột) – nguyên nhân thường gặp nhất.
• Herpes simplex virus (HSV) – có thể gây viêm màng não kèm viêm não.
• Virus quai bị, sởi, thủy đậu – xảy ra ở người chưa tiêm phòng đầy đủ.

Các nguyên nhân khác

• Do nấm (Cryptococcus neoformans): Gặp ở người suy giảm miễn dịch, đặc biệt là bệnh nhân HIV hoặc tiểu đường.
• Do ký sinh trùng: Hiếm gặp, thường liên quan đến ký sinh trùng Naegleria fowleri trong nước bị ô nhiễm.
• Do phản ứng hóa học hoặc thuốc: Rất hiếm, gây viêm màng não vô khuẩn.

Thuốc điều trị viêm màng não

Viêm màng não là bệnh lý nguy hiểm, có thể diễn tiến nhanh và để lại biến chứng nặng nề nếu không điều trị đúng cách. Việc sử dụng thuốc chống viêm màng não phải được thực hiện tại bệnh viện, theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn tối đa cho người bệnh.
- Thuốc điều trị theo từng nguyên nhân
+ Viêm màng não do vi khuẩn
Đây là thể bệnh nặng, cần kháng sinh tiêm tĩnh mạch với liều cao:

• Thuốc chống viêm màng não chủ yếu: Cephalosporin thế hệ 3 (như Ceftriaxone, Cefotaxime) hoặc Penicillin G.
• Trong trường hợp kháng thuốc hoặc nghi ngờ tụ cầu, có thể phối hợp Vancomycin.
• Dexamethasone (một loại corticosteroid) thường được sử dụng song song để giảm phản ứng viêm và phù não, giúp hạn chế tổn thương thần kinh.

+ Viêm màng não do virus
Thể bệnh này thường nhẹ hơn và có thể tự hồi phục sau vài ngày.

• Điều trị chủ yếu là giảm triệu chứng: hạ sốt, giảm đau, nghỉ ngơi, bổ sung nước.
• Nếu nguyên nhân là virus Herpes simplex, bác sĩ sẽ chỉ định Acyclovir tiêm tĩnh mạch, giúp ức chế sự nhân lên của virus.

+ Viêm màng não do nấm
Thể bệnh này thường nhẹ hơn và có thể tự hồi phục sau vài ngày.

• Điều trị chủ yếu là giảm triệu chứng: hạ sốt, giảm đau, nghỉ ngơi, bổ sung nước.
• Nếu nguyên nhân là virus Herpes simplex, bác sĩ sẽ chỉ định Acyclovir tiêm tĩnh mạch, giúp ức chế sự nhân lên của virus.

+ Viêm màng não do nấm
Thường gặp ở người suy giảm miễn dịch, điều trị cần kéo dài:

• Dùng thuốc chống nấm như Amphotericin B, Flucytosine, hoặc Fluconazole, tùy mức độ và tác nhân gây bệnh.

+ Vai trò của thuốc hỗ trợ

• Thuốc giảm đau, hạ sốt: Paracetamol hoặc Ibuprofen giúp người bệnh dễ chịu hơn.
• Thuốc lợi tiểu (Manitol): Giúp giảm áp lực nội sọ, ngăn phù não.
• Thuốc chống co giật: Dùng khi bệnh nhân có cơn co giật để bảo vệ não bộ.

Cách phòng ngừa viêm màng não

- Biến chứng nguy hiểm
Viêm màng não nếu không được điều trị kịp thời có thể để lại di chứng nghiêm trọng như tổn thương não, điếc, mù, động kinh, thậm chí tử vong. Chính vì vậy, phòng bệnh hơn chữa bệnh là nguyên tắc quan trọng hàng đầu.
- Cách phòng ngừa hiệu quả nhất

• Tiêm vắc-xin đầy đủ: Đây là biện pháp hiệu quả nhất giúp phòng viêm màng não.
• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Nâng cao hệ miễn dịch: Ăn uống đầy đủ, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc và tránh tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh đường hô hấp để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Viêm màng não là bệnh lý nguy hiểm, đòi hỏi phát hiện sớm và điều trị kịp thời bằng thuốc điều trị viêm màng não phù hợp để tránh biến chứng nặng nề. Nếu xuất hiện đau đầu dữ dội, sốt cao, cứng cổ, hãy nhập viện khẩn cấp ngay để được chẩn đoán và điều trị đúng phác đồ. Tuyệt đối không tự ý mua hoặc dùng thuốc chống viêm màng não khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Có thể bạn quan tâm: Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Cereviha hỗ trợ bổ não, bổ mắt phòng ngừa đột quỵ

Địa chỉ mua thuốc, thực phẩm chức năng uy tín, chất lượng, cam kết chính hãng tại:

• Đặt mua hàng trực tiếp từ website của công ty http://vihapha.com.
• Đặt hàng Online tại Zalo 0919 654 189 - 1800 585 865
• Văn phòng công ty: Số 90- Lô C2 Khu Đô Thị Mới Đại Kim, Phường Định Công - Hà Nội. SĐT 0243 558 5014
• Giờ mở cửa: 08:00 - 17:00 từ Thứ 2 đến sáng Thứ 7 hàng tuần