Bệnh gan có lây không? Cách phòng bệnh an toàn

Gan là cơ quan rất quan trọng của cơ thể, thực hiện hơn 500 chức năng như lọc độc, chuyển hóa dinh dưỡng và dự trữ năng lượng. Khi gan bị bệnh, nhiều người lo lắng không chỉ cho bản thân mà còn băn khoăn: “Bệnh gan có lây không?” vì sợ ảnh hưởng đến gia đình. Thực tế, không phải bệnh gan nào cũng lây. Chỉ một số bệnh do virus như viêm gan B, C mới có khả năng lây, còn bệnh do rượu bia, mỡ máu hay rối loạn chuyển hóa thì không. Bài viết này sẽ giúp bạn phân biệt rõ bệnh gan lây và không lây, đồng thời gợi ý cách phòng tránh để bảo vệ sức khỏe cả nhà.

Bệnh gan có lây không?

Các bệnh gan có khả năng lây nhiễm

Một số bệnh gan có thể lây từ người này sang người khác, chủ yếu do virus:

• Viêm gan A và E: Lây qua đường tiêu hóa, khi ăn uống thực phẩm hoặc nước bị nhiễm virus hay qua tay bẩn. Hai loại viêm gan này thường gây bệnh cấp tính, ít khi để lại biến chứng mạn tính (trừ viêm gan E ở phụ nữ mang thai hoặc người suy giảm miễn dịch).

• Viêm gan B, C và D: Lây qua đường máu và dịch cơ thể như máu, tinh dịch, dịch âm đạo. Đây là nhóm bệnh gan nguy hiểm nhất vì có thể trở thành mạn tính, gây xơ gan hoặc ung thư gan nếu không điều trị. Đây cũng là lý do chúng được xem là vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng.
• Bệnh do ký sinh trùng (như sán lá gan): Có thể mắc khi ăn gỏi cá, rau sống hoặc thực phẩm chưa nấu chín có chứa ấu trùng ký sinh.

Các bệnh gan không lây nhiễm

Nhiều bệnh gan không hề lây từ người này sang người khác:

• Gan nhiễm mỡ: Xảy ra khi mỡ tích tụ quá nhiều trong gan. Có thể do lối sống (béo phì, tiểu đường – NAFLD/MASLD) hoặc do uống rượu nhiều (AFLD). Đây là bệnh chuyển hóa, không lây qua tiếp xúc hay ăn uống chung.
• Xơ gan hoặc ung thư gan không do virus: Thường là biến chứng của gan nhiễm mỡ, do rượu bia hoặc do tiếp xúc hóa chất độc hại trong thời gian dài.
• Viêm gan tự miễn, bệnh Wilson, hemochromatosis: Là bệnh di truyền hoặc rối loạn miễn dịch, hoàn toàn không lây.

Lưu ý quan trọng: Các bệnh gan không lây không thể truyền qua bắt tay, ôm hôn, ăn uống chung hay hắt hơi, vì vậy bạn không cần quá lo khi tiếp xúc với người bệnh.

Các con đường lây truyền chính của Viêm gan virus B và C

Viêm gan B và C là hai bệnh gan lây nhiễm phổ biến và nguy hiểm nhất. Hiểu rõ các con đường lây truyền giúp bạn chủ động phòng tránh.
- Đường máu
Virus có thể lây khi máu của người bệnh xâm nhập vào cơ thể người khỏe mạnh. Điều này xảy ra khi dùng chung dao cạo râu, bàn chải đánh răng, kềm cắt móng tay – những vật dụng có thể dính máu khô dù mắt thường khó thấy. Nguy cơ cũng tăng nếu tiếp xúc với kim tiêm không tiệt trùng (tiêm chích ma túy), dụng cụ xăm mình, xỏ khuyên, hoặc trong truyền máu, phẫu thuật nếu quy trình vô khuẩn không đảm bảo (hiện nay đã được kiểm soát chặt chẽ).
- Đường tình dục
Virus viêm gan B có nồng độ rất cao trong tinh dịch và dịch âm đạo, viêm gan C cũng có thể lây theo cách này. Nguy cơ lây tăng khi quan hệ không an toàn, có nhiều bạn tình, hoặc khi có vết xước, viêm nhiễm ở vùng sinh dục khiến virus dễ xâm nhập.
- Đường mẹ sang con
Lây truyền chủ yếu xảy ra trong lúc sinh, khi trẻ tiếp xúc với máu và dịch âm đạo của mẹ. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả là tiêm vắc xin và Globulin miễn dịch (HBIG) cho bé trong vòng 12–24 giờ sau sinh.
- Đường tiêu hóa (đối với viêm gan A & E)
Viêm gan A, E lây qua phân – miệng, thường gặp khi ăn uống không hợp vệ sinh: rau sống rửa không sạch, hải sản chưa nấu chín, hoặc nước đá không đảm bảo.

Cách phòng bệnh gan an toàn và hiệu quả

Bảo vệ gan là bảo vệ “nhà máy lọc độc” của cơ thể. Dưới đây là những biện pháp quan trọng giúp phòng tránh cả bệnh gan lây nhiễm và không lây nhiễm.

Phòng ngừa bệnh gan lây nhiễm

Tiêm phòng vắc xin – biện pháp hàng đầu.

• Viêm gan B: Vắc xin có hiệu quả bảo vệ lên tới 95%. Trẻ sơ sinh cần tiêm đủ mũi theo phác đồ, người lớn chưa có kháng thể nên xét nghiệm HBsAb trước khi tiêm.
• Viêm gan A: Nên tiêm cho người sống trong vùng dịch tễ cao hoặc thường xuyên du lịch.
• Lưu ý: Hiện chưa có vắc xin phòng viêm gan C, do đó cần tăng cường các biện pháp khác.

- Thực hành an toàn tình dục
Luôn sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ, đặc biệt với bạn tình mới hoặc chưa rõ tình trạng sức khỏe. Khuyến khích xét nghiệm viêm gan B, C trước khi kết hôn hoặc khi có kế hoạch sinh con.
- Không dùng chung vật dụng cá nhân
Mỗi người nên có bộ bàn chải, dao cạo, bấm móng tay riêng. Đảm bảo dụng cụ xăm, xỏ khuyên hoặc làm móng được tiệt trùng trước khi sử dụng.
- Vệ sinh và ăn uống an toàn
Tuân thủ nguyên tắc “ăn chín, uống sôi”, rửa tay bằng xà phòng trước khi chế biến và sau khi đi vệ sinh. Điều này đặc biệt quan trọng để phòng ngừa viêm gan A và E.

Phòng ngừa bệnh gan không lây nhiễm

- Hạn chế hoặc ngưng rượu bia
Rượu bia gây tổn thương trực tiếp tế bào gan, dẫn đến viêm và xơ gan. Việc cắt giảm hoặc ngưng hoàn toàn giúp gan có cơ hội tự phục hồi và giảm nguy cơ ung thư gan.
- Kiểm soát cân nặng và chế độ ăn uống
Duy trì cân nặng hợp lý giúp phòng gan nhiễm mỡ. Hạn chế đồ ngọt, thức ăn nhanh, nước ngọt có gas và chất béo bão hòa. Ăn nhiều rau xanh, trái cây ít đường, bổ sung chất béo lành mạnh như dầu oliu, cá biển giàu omega-3. Duy trì vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần để tăng cường trao đổi chất.
- Khám sức khỏe và tầm soát định kỳ
Khám gan định kỳ 6–12 tháng/lần với xét nghiệm chức năng gan và siêu âm. Phát hiện sớm giúp điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nặng như xơ gan hoặc ung thư gan.

Bệnh gan chỉ lây khi có yếu tố virus, còn các bệnh gan do rượu bia hay rối loạn chuyển hóa thì không lây. Hãy chủ động tiêm phòng, duy trì lối sống lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ để bảo vệ lá gan “tấm lá chắn” quý giá cho cả gia đình.

Có thể bạn quan tâm: Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Vihadamgan hỗ trợ tăng cường chức năng gan, hỗ trợ giải độc gan do bia rượu

Địa chỉ mua thuốc, thực phẩm chức năng uy tín, chất lượng, cam kết chính hãng tại:

• Đặt mua hàng trực tiếp từ website của công ty http://vihapha.com.
• Đặt hàng Online tại Zalo 0919 654 189 - 1800 585 865
• Văn phòng công ty: Số 90- Lô C2 Khu Đô Thị Mới Đại Kim, Phường Định Công - Hà Nội. SĐT 0243 558 5014
• Giờ mở cửa: 08:00 - 17:00 từ Thứ 2 đến sáng Thứ 7 hàng tuần