Chụp cắt lớp gan là gì có an toàn không? 5 điều cần biết

Chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong phát hiện sớm và đánh giá chính xác các bệnh lý gan nhưng bạn có bao giờ tự hỏi liệu chụp cắt lớp gan (CT gan) có thực sự an toàn và cần thiết hay không? Chụp CT gan là kỹ thuật sử dụng tia X liều thấp kết hợp máy tính để tạo ra hình ảnh chi tiết của gan, giúp bác sĩ quan sát những bất thường mà siêu âm đôi khi không phát hiện được. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn về mức độ an toàn, ảnh hưởng của tia X hay thuốc cản quang đối với cơ thể. Trong bài viết này, bạn sẽ được giải đáp qua 5 điều quan trọng nhất cần biết trước khi tiến hành chụp CT gan, giúp bạn yên tâm và chuẩn bị tốt hơn trước khi thực hiện.

Chụp cắt lớp gan là gì?

Chụp cắt lớp gan (CT gan) là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng tia X kết hợp hệ thống máy tính hiện đại để tạo ra các lát cắt mỏng của gan. Những lát cắt này sau đó được xử lý để dựng nên hình ảnh 3D chi tiết, cho phép bác sĩ quan sát cấu trúc gan từ nhiều góc độ mà mắt thường hoặc siêu âm khó nhìn thấy. Nhờ độ phân giải cao, CT scan giúp đánh giá các tổn thương nhỏ, xác định vị trí, kích thước và đặc điểm bất thường một cách chính xác.
Mục đích của chụp CT gan rất đa dạng. Trước hết, kỹ thuật này hỗ trợ phát hiện các khối u gan như u lành, u ác, hoặc các tổn thương nghi ngờ ung thư. CT cũng đóng vai trò quan trọng trong đánh giá mức độ xơ gan, giúp quan sát cấu trúc nhu mô và các biến chứng liên quan. Ngoài ra, bác sĩ thường chỉ định chụp CT gan để kiểm tra hệ thống mạch máu trong gan, đánh giá tình trạng tắc nghẽn hoặc bất thường mạch. Trong các trường hợp chấn thương bụng, CT gan giúp xác định tổn thương gan sau tai nạn một cách nhanh chóng và chính xác, hỗ trợ quyết định điều trị kịp thời.
Về phân loại, chụp CT gan thường bao gồm hai hình thức:
1. CT không tiêm thuốc cản quang: Cho hình ảnh cơ bản của gan, thường áp dụng trong các trường hợp cần đánh giá tổn thương nghi ngờ chảy máu, canxi hóa hoặc khi người bệnh không thể dùng thuốc cản quang.
2. CT có tiêm thuốc cản quang: Đây là phương pháp được sử dụng phổ biến nhất trong đánh giá bệnh lý gan. Thuốc cản quang giúp làm rõ các thì mạch máu (động mạch, tĩnh mạch, nhu mô), từ đó giúp bác sĩ nhận diện rõ ràng đặc điểm khối u và các bất thường mạch máu.

Chụp cắt lớp gan có an toàn không?

An toàn khi chụp cắt lớp gan là vấn đề được nhiều người quan tâm, đặc biệt liên quan đến mức độ phơi nhiễm bức xạ và ảnh hưởng của thuốc cản quang. Trên thực tế, khi được thực hiện đúng chỉ định và tại cơ sở uy tín, kỹ thuật này nhìn chung an toàn và mang lại giá trị chẩn đoán cao.
1. Phơi nhiễm bức xạ
Chụp CT sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh chi tiết của gan. Tuy nhiên, với công nghệ hiện nay, liều bức xạ đã được giảm thiểu đáng kể, nằm trong ngưỡng an toàn đối với hầu hết bệnh nhân. Việc tiếp nhận một liều bức xạ thấp trong chẩn đoán thường không gây ảnh hưởng lâu dài.
Quan trọng hơn, lợi ích chẩn đoán từ CT gan như phát hiện khối u, đánh giá mức độ xơ gan, kiểm tra tổn thương sau chấn thương vượt trội hơn nhiều so với rủi ro tiềm ẩn. Bác sĩ sẽ chỉ định chụp CT khi thật sự cần thiết nhằm đảm bảo an toàn tối đa cho người bệnh.
2 Rủi ro từ thuốc cản quang
Trong phần lớn trường hợp, chụp CT gan cần sử dụng thuốc cản quang chứa iod để làm rõ cấu trúc mạch máu và giúp phân biệt các tổn thương. Thuốc cản quang nhìn chung an toàn, nhưng có thể gây:

• Tác dụng phụ nhẹ, thường gặp: nóng ran, buồn nôn, cảm giác khó chịu thoáng qua.
• Tác dụng phụ hiếm gặp: phản ứng dị ứng (ngứa, nổi mề đay) hoặc rất hiếm khi xảy ra phản vệ.

Những đối tượng cần thận trọng

• Phụ nữ mang thai: nên được cân nhắc đổi sang các phương pháp không dùng tia X (như siêu âm hoặc MRI) nếu phù hợp.
• Người suy thận: cần được đánh giá chức năng thận trước khi tiêm thuốc cản quang để tránh nguy cơ làm nặng thêm bệnh.

Kết luận: Chụp CT gan là kỹ thuật an toàn và mang lại nhiều lợi ích chẩn đoán quan trọng. Bác sĩ sẽ luôn đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo phương pháp này phù hợp và tối ưu cho tình trạng của từng bệnh nhân.

5 điều cần biết khi thực hiện chụp cắt lớp gan

Chuẩn bị trước khi chụp

Việc chuẩn bị đúng giúp quá trình chụp CT gan diễn ra thuận lợi và đảm bảo an toàn. Nếu chụp có tiêm thuốc cản quang, người bệnh thường được yêu cầu nhịn ăn và nhịn uống 4–6 giờ trước khi thực hiện để hạn chế nguy cơ buồn nôn. Bạn cần thông báo đầy đủ tiền sử dị ứng, đặc biệt là dị ứng thuốc, cùng các bệnh lý nền như bệnh tim mạch, tiểu đường hoặc suy thận để bác sĩ đưa ra quyết định phù hợp. Ngoài ra, hầu hết cơ sở y tế sẽ yêu cầu cung cấp kết quả xét nghiệm chức năng thận (Creatinine) gần đây nhằm đảm bảo bạn đủ điều kiện để sử dụng thuốc cản quang an toàn.

Vai trò quyết định của thuốc cản quang

Thuốc cản quang giữ vai trò quan trọng trong việc giúp bác sĩ đánh giá chính xác cấu trúc và các tổn thương bên trong gan. Khi tiêm vào tĩnh mạch, thuốc sẽ đi theo dòng máu và tạo sự tương phản rõ rệt ở các giai đoạn tưới máu khác nhau, bao gồm thì động mạch, thì tĩnh mạch cửa và thì muộn. Nhờ đó, bác sĩ có thể phân biệt rõ đặc điểm của khối u, nhận diện mạch máu bất thường và đánh giá mức độ lan rộng của tổn thương. Đối với nhiều bệnh lý gan, đặc biệt là khối u gan, CT có tiêm thuốc cản quang gần như là tiêu chuẩn quan trọng để đưa ra chẩn đoán chính xác. 

Quá trình chụp diễn ra như thế nào?

Thông thường, quá trình chụp CT gan diễn ra khá nhanh, chỉ từ 5–10 phút. Người bệnh sẽ nằm ngửa trên bàn chụp, giữ cơ thể hoàn toàn bất động để hình ảnh thu được rõ nét. Khi tiến hành chụp, kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn bạn nín thở theo từng nhịp nhằm hạn chế nhiễu hình ảnh do chuyển động của cơ hoành. Nếu có tiêm thuốc cản quang, bạn có thể cảm thấy nóng ran nhẹ đây là phản ứng bình thường và sẽ biến mất sau vài giây. Quá trình được giám sát liên tục, đảm bảo an toàn tối đa cho người bệnh.

Các bệnh lý gan có thể chẩn đoán bằng CT

Chụp cắt lớp gan là công cụ quan trọng trong chẩn đoán nhiều bệnh lý. Phổ biến nhất là ung thư gan nguyên phát (HCC) và các khối u lành tính như u máu, u tuyến gan. CT cũng giúp phát hiện áp xe gan, đánh giá mức độ viêm và vị trí tổn thương. Trong xơ gan, CT hỗ trợ xác định các dấu hiệu tăng áp lực tĩnh mạch cửa, lách to hoặc tuần hoàn bàng hệ. Ngoài ra, phương pháp này còn rất hữu ích trong trường hợp chấn thương bụng, giúp phát hiện rách gan, tụ máu hoặc tổn thương mô gan một cách nhanh chóng và chính xác.

Chăm sóc sau khi chụp

Sau khi hoàn thành chụp CT gan, người bệnh có thể sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, nếu có sử dụng thuốc cản quang, bạn nên uống nhiều nước trong 24 giờ để hỗ trợ đào thải thuốc qua thận. Hãy theo dõi cơ thể và báo ngay cho nhân viên y tế nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường như phát ban, ngứa, khó thở hoặc buồn nôn kéo dài đây có thể là phản ứng dị ứng muộn, dù rất hiếm gặp. Việc theo dõi kỹ trong vài giờ đầu giúp đảm bảo an toàn và yên tâm hơn sau quá trình chụp.

Địa chỉ mua thuốc, thực phẩm chức năng uy tín, chất lượng, cam kết chính hãng tại:

• Đặt mua hàng trực tiếp từ website của công ty http://vihapha.com.
• Đặt hàng Online tại Zalo 0919 654 189 - 1800 585 865
• Văn phòng công ty: Số 90- Lô C2 Khu Đô Thị Mới Đại Kim, Phường Định Công - Hà Nội. SĐT 0243 558 5014
• Giờ mở cửa: 08:00 - 17:00 từ Thứ 2 đến sáng Thứ 7 hàng tuần