Phân loại gan nhiễm mỡ: Hiểu rõ các cấp độ và mức độ nguy hiểm

Gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ (chủ yếu là triglyceride) tích tụ vượt quá 5% trọng lượng của gan. Đây là một bệnh lý cần được quan tâm, không chỉ là “lành tính” như nhiều người vẫn nghĩ, vì nếu không kiểm soát sớm có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan hoặc ung thư gan.

Tại sao cần phân loại gan nhiễm mỡ?

Phân loại gan nhiễm mỡ giúp xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh và nguyên nhân gốc rễ gây ra tình trạng này. Đây là bước quan trọng để bác sĩ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp, theo dõi hiệu quả can thiệp. Đồng thời, việc phân loại còn giúp tiên lượng nguy cơ bệnh tiến triển thành viêm gan, xơ gan hoặc các biến chứng nguy hiểm khác.

Phân loại gan nhiễm mỡ theo nguyên nhân

Đây là dạng phổ biến nhất hiện nay, không liên quan đến việc sử dụng rượu bia quá mức. NAFLD thường gặp ở người mắc hội chứng chuyển hóa, béo phì, đái tháo đường tuýp 2, hoặc rối loạn mỡ máu. Chế độ ăn uống kém lành mạnh và lối sống ít vận động cũng là yếu tố nguy cơ lớn.

Gan nhiễm mỡ không do rượu

Đây là dạng phổ biến nhất hiện nay, không liên quan đến việc sử dụng rượu bia quá mức. NAFLD thường gặp ở người mắc hội chứng chuyển hóa, béo phì, đái tháo đường tuýp 2, hoặc rối loạn mỡ máu. Chế độ ăn uống kém lành mạnh và lối sống ít vận động cũng là yếu tố nguy cơ lớn.
- Gan nhiễm mỡ đơn thuần (NAFL):
Là tình trạng gan chỉ tích tụ mỡ, chưa xuất hiện viêm hoặc tổn thương tế bào gan. Thông thường, thể này không nguy hiểm ngay, nhưng nếu không thay đổi lối sống, có thể tiến triển nặng hơn. Việc theo dõi định kỳ giúp ngăn ngừa chuyển sang giai đoạn viêm.
- Gan nhiễm mỡ không do rượu
Đây là dạng nghiêm trọng của NAFLD, khi gan vừa chứa mỡ, vừa bị viêm và tổn thương tế bào gan. Nếu không được kiểm soát, NASH có thể tiến triển thành xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan. Đây là lý do NASH được coi là “mối nguy tiềm ẩn” của nhiều bệnh gan mạn tính hiện nay.

Gan nhiễm mỡ do rượu

Hình thành do lạm dụng rượu bia trong thời gian dài. Rượu gây tổn thương tế bào gan, làm rối loạn quá trình chuyển hóa chất béo, khiến mỡ tích tụ. Nếu tiếp tục uống rượu, bệnh có thể nhanh chóng tiến triển thành viêm gan do rượu, xơ gan do rượu, thậm chí ung thư gan. Việc ngừng rượu là yếu tố điều trị tiên quyết.

Các nguyên nhân khác 

Một số trường hợp gan nhiễm mỡ có thể do thuốc (như corticoid, thuốc ung thư), virus viêm gan C, yếu tố di truyền, sụt cân quá nhanh, hoặc mang thai (gan nhiễm mỡ cấp tính khi mang thai – hiếm nhưng rất nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng mẹ và bé).

Phân loại gan nhiễm mỡ theo cấp độ

Đây là cách phân loại phổ biến nhất trong thực hành lâm sàng, dựa trên hình ảnh siêu âm gan, giúp người bệnh dễ hình dung mức độ tổn thương của mình. Mỗi cấp độ phản ánh tỷ lệ mỡ tích tụ trong gan, từ nhẹ đến nặng, qua đó hỗ trợ bác sĩ lựa chọn phương án điều trị và theo dõi phù hợp.
- Gan nhiễm mỡ độ 1
+ Mô tả: Lượng mỡ tích tụ chiếm khoảng 5–10% trọng lượng gan.
+ Dấu hiệu: Thường không có triệu chứng rõ ràng, người bệnh vẫn sinh hoạt bình thường và chỉ phát hiện tình cờ khi siêu âm.
+ Tiên lượng: Giai đoạn này lành tính và có thể hồi phục hoàn toàn nếu người bệnh điều chỉnh chế độ ăn uống, tăng cường vận động và hạn chế chất béo bão hòa.
- Gan nhiễm mỡ độ 2
+ Mô tả: Lượng mỡ tích tụ trong gan chiếm khoảng 10–25% trọng lượng gan.
+ Dấu hiệu: Có thể xuất hiện mệt mỏi, chán ăn, đau tức nhẹ vùng hạ sườn phải. Hình ảnh siêu âm cho thấy gan sáng hơn bình thường, ranh giới tĩnh mạch trong gan mờ.
+ Tiên lượng: Cần can thiệp tích cực bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý, kiểm soát cân nặng và tăng hoạt động thể chất để ngăn bệnh tiến triển nặng hơn.
- Gan nhiễm mỡ độ 3
+ Mô tả: Lượng mỡ tích tụ vượt quá 25% trọng lượng gan, tế bào gan bị tổn thương rõ rệt.
+ Dấu hiệu: Xuất hiện các triệu chứng rõ rệt như vàng da, buồn nôn, đau vùng gan, thậm chí dấu hiệu sớm của suy gan.
+ Tiên lượng: Rất nguy hiểm, nguy cơ cao tiến triển thành viêm gan mạn tính, xơ gan hoặc ung thư gan nếu không điều trị kịp thời.

Gan nhiễm mỡ có nguy hiểm không? Biến chứng là gì?

Gan nhiễm mỡ hoàn toàn có thể nguy hiểm nếu không được kiểm soát kịp thời, đặc biệt là dạng viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) và gan nhiễm mỡ độ 3. Khi đó, tế bào gan bị tổn thương kéo dài, dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:

• Viêm gan, viêm gan mạn tính: Gan bị viêm liên tục, gây đau tức vùng hạ sườn phải, mệt mỏi kéo dài.
• Xơ gan: Tế bào gan chết đi, được thay thế bằng mô sẹo; chức năng gan suy giảm và không thể hồi phục.
• Ung thư gan (Ung thư biểu mô tế bào gan): Thường phát triển trên nền gan đã bị xơ, đe dọa tính mạng.
• Bệnh tim mạch: Người bị NAFLD có nguy cơ cao mắc xơ vữa động mạch, đột quỵ và nhồi máu cơ tim.
• Tóm lại: Gan nhiễm mỡ không đơn giản là “mỡ trong gan”, mà là dấu hiệu cảnh báo sớm cho nhiều bệnh lý nguy hiểm nếu không điều trị đúng cách.

Cần làm gì khi được chẩn đoán gan nhiễm mỡ?

Khi được chẩn đoán gan nhiễm mỡ, điều quan trọng nhất là xác định nguyên nhân gây bệnh (do rượu hay không do rượu) và cấp độ tổn thương gan. Người bệnh nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa - Gan mật để được tư vấn và theo dõi đúng hướng.
- Thay đổi nối sống

• Dinh dưỡng: Giảm tinh bột tinh chế, đường, chất béo bão hòa (mỡ động vật, đồ chiên rán, thức ăn nhanh). Tăng cường rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, cá béo chứa omega-3 như cá hồi, cá thu.
• Vận động: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần với các bài như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội.
• Giảm cân: Giảm 5–10% trọng lượng cơ thể có thể giúp giảm lượng mỡ trong gan rõ rệt và cải thiện chức năng gan.
• Ngưng rượu bia: Là yêu cầu bắt buộc với người bị gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD) và khuyến cáo mạnh mẽ cho tất cả trường hợp gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

- Điều trị y tế

• Không tự ý dùng thuốc, kể cả “thuốc bổ gan” hoặc thuốc nam không rõ nguồn gốc, vì có thể khiến gan tổn thương nặng hơn.
• Kiểm soát tốt các bệnh nền như tiểu đường, mỡ máu cao, huyết áp cao.
• Tuân thủ lịch tái khám định kỳ để bác sĩ đánh giá tiến triển và điều chỉnh phác đồ kịp thời.

Tóm lại: Gan nhiễm mỡ hoàn toàn có thể đảo ngược nếu phát hiện sớm và thay đổi lối sống đúng cách.
Gan nhiễm mỡ được phân loại theo hai nhóm chính: theo nguyên nhân (gồm gan nhiễm mỡ không do rượu – NAFLD,  do rượu – AFLD và các nguyên nhân khác) và theo cấp độ (độ 1, độ 2, độ 3, xác định qua hình ảnh siêu âm). Điều đáng mừng là nếu phát hiện sớm ở giai đoạn nhẹ như độ 1, độ 2 hoặc thể NAFL, bệnh hoàn toàn có thể đảo ngược nhờ thay đổi lối sống tích cực như ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và ngừng rượu bia. Vì vậy, khám sức khỏe định kỳ và tầm soát chức năng gan là việc làm cần thiết giúp phát hiện sớm, điều trị kịp thời và bảo vệ lá gan khỏe mạnh lâu dài. 

Bài viết liên quan:  Bệnh gan nhiễm mỡ uống thuốc gì?

Địa chỉ mua thuốc, thực phẩm chức năng uy tín, chất lượng, cam kết chính hãng tại:

• Đặt mua hàng trực tiếp từ website của công ty http://vihapha.com.
• Đặt hàng Online tại Zalo 0919 654 189 - 1800 585 865
• Văn phòng công ty: Số 90- Lô C2 Khu Đô Thị Mới Đại Kim, Phường Định Công - Hà Nội. SĐT 0243 558 5014
• Giờ mở cửa: 08:00 - 17:00 từ Thứ 2 đến sáng Thứ 7 hàng tuần