Say nắng nên làm gì? Nguyên nhân và cách xử trí
Say nắng là tình trạng cơ thể bị rối loạn điều hòa thân nhiệt do tiếp xúc trực tiếp và lâu với ánh nắng mặt trời, đặc biệt khi nắng chiếu vào vùng đầu và gáy, gây tổn thương đến hệ thần kinh trung ương. Nhiều người thường nhầm lẫn say nắng với say nóng (sốc nhiệt). Thực tế, say nóng xảy ra khi cơ thể mất nhiều nước và muối do ở trong môi trường nhiệt độ cao, không nhất thiết phải tiếp xúc với ánh nắng; nếu không xử lý kịp thời, say nóng có thể tiến triển thành say nắng mức độ nguy hiểm hơn.
Cả hai tình trạng này đều có thể đe dọa tính mạng nếu không được nhận biết và xử trí sớm. Do đó, việc hiểu rõ sự khác nhau, nhận diện triệu chứng ban đầu và biết say nắng lên làm gì là điều rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguyên nhân gây say nắng, dấu hiệu nhận biết và các bước xử trí kịp thời, đồng thời khám phá những cách phòng tránh hiệu quả để an toàn hơn trong những ngày nắng nóng.
Say nắng là gì? Phân biệt với say nóng
Say nắng là tình trạng rối loạn điều hòa thân nhiệt xảy ra khi cơ thể tiếp xúc trực tiếp và lâu với ánh nắng mặt trời, đặc biệt khi nắng chiếu vào vùng đầu và gáy. Tác động nhiệt này khiến thân nhiệt tăng nhanh, gây tổn thương trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.
Say nóng (hay kiệt sức vì nóng) lại xuất hiện khi cơ thể mất quá nhiều nước và muối do ở trong môi trường nóng bức, ẩm thấp, thiếu thông gió không nhất thiết phải có ánh nắng trực tiếp. Nếu không xử trí kịp thời, say nóng có thể tiến triển thành say nắng mức độ nguy hiểm cao hơn.
Nguyên nhân gây ra tình trạng say nắng
Say nắng xảy ra khi cơ thể bị tác động quá mức bởi nhiệt và ánh sáng mặt trời, làm rối loạn khả năng điều hòa thân nhiệt. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp:
- Tác động trực tiếp của tia nắng mặt trời
Tiếp xúc lâu dưới ánh nắng gay gắt, đặc biệt trong khoảng 10h – 16h, khi tia UV ở mức cao nhất, dễ gây tổn thương hệ thần kinh trung ương và làm thân nhiệt tăng nhanh.
- Môi trường nhiệt độ cao, thiếu thông gió
Làm việc hoặc ở lâu trong không gian nóng bức, ẩm thấp, ít không khí lưu thông khiến cơ thể khó tản nhiệt, dễ dẫn đến tình trạng quá nóng.
- Vận động quá sức ngoài trời
Tập luyện thể thao hoặc lao động nặng nhọc dưới thời tiết nắng nóng khiến cơ thể mất nhiều nước và tăng nguy cơ bị say nắng.
- Mất nước và điện giải
Không bổ sung đủ nước, đặc biệt khi ra nhiều mồ hôi, sẽ làm giảm khả năng điều hòa nhiệt và gây kiệt sức.
- Nhóm đối tượng dễ bị say nắng
- Người cao tuổi, trẻ nhỏ.
- Người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao hoặc đang dùng thuốc lợi tiểu.
- Người uống rượu bia trước khi ra ngoài trời nắng.
Dấu hiệu nhận biết say nắng
Say nắng có thể tiến triển nhanh chóng từ các triệu chứng nhẹ sang tình trạng nguy hiểm. Việc nhận biết sớm là rất quan trọng để xử trí kịp thời.
- Triệu trứng ban đầu
+ Cơ thể mệt mỏi, cảm giác uể oải, khó chịu.
+ Buồn nôn hoặc nôn ói nhẹ.
+ Đau đầu, chóng mặt, hoa mắt.
+ Đổ mồ hôi nhiều, da ẩm.
- Triệu chứng nghiêm trọng (cảnh báo nguy hiểm)
+ Sốt cao đột ngột, thường trên 40°C.
+ Da nóng, đỏ, khô, không còn đổ mồ hôi.
+ Hơi thở nhanh và mạnh.
+ Tim đập nhanh, mạch yếu.
+ Co giật, mất ý thức hoặc hôn mê.
+ Rối loạn hành vi: lú lẫn, nói nhảm, mất phương hướng.
Lưu ý: Khi xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức để tránh nguy cơ tổn thương não, suy đa cơ quan hoặc tử vong.
Say nắng nên làm gì? Cách xử trí kịp thời và hiệu quả
Khi gặp người bị say nắng, cần tiến hành các bước sơ cứu sau:
1. Đưa nạn nhân ra khỏi môi trường nắng nóng
+ Đưa ngay vào nơi thoáng mát, có bóng râm hoặc phòng điều hòa.
+ Nới lỏng quần áo, tháo bỏ bớt trang phục dày để cơ thể dễ tản nhiệt.
2.Hạ thân nhiệt
+ Dùng khăn lạnh hoặc nước mát lau toàn thân, tập trung vào nách, bẹn, cổ.
+ Có thể chườm đá bọc khăn hoặc dùng quạt để tăng hiệu quả làm mát.
3.Bù nước và điện giải
+ Nếu nạn nhân còn tỉnh táo, cho uống nước mát, dung dịch Oresol hoặc nước ép trái cây.
+ Không cho uống nếu nạn nhân đã hôn mê để tránh nguy cơ sặc.
4. Gọi cấp cứu
+ Khi có dấu hiệu nặng như hôn mê, co giật, sốt cao không hạ, cần gọi 115 hoặc đưa đến cơ sở y tế gần nhất.
+ Trong lúc chờ, tiếp tục hạ nhiệt và theo dõi sát tình trạng của người bệnh.
Lưu ý: Xử trí nhanh và đúng cách là yếu tố quyết định, giúp giảm thiểu nguy cơ tổn thương não và biến chứng nguy hiểm do say nắng.
Cách phòng tránh say nắng hiệu quả
Say nắng có thể phòng ngừa được nếu bạn biết cách bảo vệ cơ thể trước tác động của nhiệt và ánh nắng mặt trời. Dưới đây là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả:
- Bảo vệ cơ thể khi ra ngoài
- Nên mặc quần áo rộng, mỏng, màu nhạt giúp cơ thể mát hơn và tránh hấp thu quá nhiều nhiệt từ môi trường.
- Đội mũ rộng vành, đeo kính râm để che chắn ánh nắng trực tiếp.
- Sử dụng kem chống nắng để bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV.
- Bổ sung nước đầy đủ
- Uống đủ nước trước, trong và sau khi hoạt động dưới trời nắng.
- Ưu tiên nước lọc, nước điện giải hoặc nước trái cây.
- Hạn chế rượu bia và đồ uống chứa caffeine vì chúng dễ gây mất nước.
- Điều chỉnh lịch trình hợp lý
- Tránh hoặc hạn chế các hoạt động ngoài trời trong khoảng 10h – 16h, khi nhiệt độ và tia UV ở mức cao nhất.
- Nếu buộc phải ra ngoài, nên nghỉ ngơi thường xuyên ở nơi râm mát.
- Làm quen dần với môi trường nóng
- Tăng dần thời gian tiếp xúc với nhiệt độ cao để cơ thể thích nghi.
- Người mới làm việc hoặc tập luyện ngoài trời nên bắt đầu từ cường độ nhẹ, sau đó nâng dần.
Say nắng là tình trạng nguy hiểm, có thể gây tổn thương não, suy đa cơ quan hoặc tử vong nếu không xử trí kịp thời. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu như mệt mỏi, chóng mặt, sốt cao đột ngột, da nóng đỏ… cùng thực hiện đúng các bước sơ cứu sẽ giúp giảm thiểu rủi ro. Đồng thời, áp dụng biện pháp phòng ngừa như mặc quần áo phù hợp, bổ sung đủ nước và tránh hoạt động ngoài trời vào giờ nắng gắt là cách bảo vệ sức khỏe hiệu quả nhất.
Hãy nhớ rằng, say nắng không phải chuyện nhỏ. Luôn lắng nghe cơ thể, quan sát những thay đổi bất thường và chủ động bảo vệ bản thân cũng như những người xung quanh trước cái nắng gay gắt của mùa hè.
Địa chỉ mua thuốc, thực phẩm chức năng uy tín, chất lượng, cam kết chính hãng tại:
- Đặt mua hàng trực tiếp từ website của công ty http://vihapha.com.
- Đặt hàng Online tại Zalo 0919 654 189 - 1800 585 865
- Văn phòng công ty: Số 90- Lô C2 Khu Đô Thị Mới Đại Kim, Phường Định Công - Hà Nội. SĐT 0243 558 5014
- Giờ mở cửa: 08:00 - 17:00 từ Thứ 2 đến sáng Thứ 7 hàng tuần
