Suy gan cấp tính là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và phòng ngừa

Suy gan cấp tính là một tình trạng y khoa khẩn cấp, đe dọa tính mạng, xảy ra đột ngột chỉ trong vài ngày hoặc vài tuần ở người vốn có lá gan khỏe mạnh. Đây là sự suy giảm chức năng gan nghiêm trọng và nhanh chóng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ suy gan cấp tính là gì, nhận biết triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa hiệu quả.

Suy gan cấp tính là gì?

Suy gan cấp tính là tình trạng lá gan bị “tê liệt” đột ngột, không còn thực hiện được các chức năng quan trọng như thải độc, tạo protein hay kiểm soát quá trình đông máu. Điều đặc biệt là bệnh xảy ra rất nhanh, chỉ trong vài ngày đến vài tuần sau khi có triệu chứng đầu tiên, và thường gặp ở người trước đó hoàn toàn khỏe mạnh, không có bệnh gan mạn tính.
Khác với suy gan mạn tiến triển chậm qua nhiều năm suy gan cấp tính diễn ra “chớp nhoáng”, khiến cơ thể không kịp thích ứng. Khi gan ngừng hoạt động, các chất độc tích tụ trong máu, ảnh hưởng đến não (gây lú lẫn, hôn mê) và làm rối loạn đông máu, dễ chảy máu khó cầm. Đây là tình trạng nguy kịch, đòi hỏi người bệnh phải được đưa đến bệnh viện ngay lập tức.
Suy gan cấp tính rất nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng nếu không được điều trị kịp thời tại khoa hồi sức tích cực (ICU). Trong nhiều trường hợp nặng, ghép gan khẩn cấp là lựa chọn duy nhất để cứu sống người bệnh.

Nguyên nhân gây suy gan cấp tính

Suy gan cấp tính có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng nhìn chung đều khiến tế bào gan bị tổn thương nghiêm trọng trong thời gian rất ngắn. Dưới đây là những nhóm nguyên nhân thường gặp nhất mà bạn cần biết để phòng tránh.

- Nguyên nhân do thuốc
Trong các nguyên nhân gây suy gan cấp tính, thuốc là thủ phạm hàng đầu, đặc biệt là Paracetamol, loại thuốc giảm đau, hạ sốt rất phổ biến. Khi dùng quá liều (vượt quá 4g/ngày ở người lớn) hoặc kết hợp với rượu bia, gan phải làm việc quá sức để chuyển hóa thuốc, dẫn đến tổn thương tế bào gan nghiêm trọng chỉ sau vài ngày.
Không chỉ Paracetamol, một số thuốc khác cũng có thể gây suy gan nếu dùng sai cách hoặc kéo dài, như:

• Thuốc kháng sinh
• Thuốc chống co giật
• Thuốc kháng lao
• Thực phẩm chức năng hoặc thuốc đông y không rõ nguồn gốc, chứa kim loại nặng hoặc chất gây độc cho gan.

Việc tự ý uống thuốc, đặc biệt là “thuốc bổ” hoặc “thuốc thải độc gan” không được kiểm chứng, có thể vô tình khiến gan bị tổn thương nặng nề.

- Do virus
Một nguyên nhân thường gặp khác là nhiễm virus viêm gan, đặc biệt là viêm gan A, B và E. Trong đó, viêm gan thể tối cấp có thể khiến gan bị hủy hoại nhanh chóng chỉ trong vài ngày, gây nguy hiểm tính mạng.
Ngoài ra, các loại virus khác như Herpes simplex (HSV) và Cytomegalovirus (CMV) – thường gặp ở người có hệ miễn dịch yếu – cũng có thể tấn công gan, làm suy giảm chức năng gan cấp tính.
Những trường hợp này cần được chẩn đoán và điều trị sớm bằng thuốc kháng virus hoặc hỗ trợ gan tích cực để tránh biến chứng nặng.
- Các nguyên nhân khác
Ngoài thuốc và virus, suy gan cấp tính còn có thể do nhiều yếu tố khác như:

• Thiếu máu cục bộ gan do sốc tim hoặc suy tim nặng, khiến gan không được cung cấp đủ máu và oxy.
• Viêm gan tự miễn, khi hệ miễn dịch tấn công chính tế bào gan của cơ thể.
• Ngộ độc nấm độc Amanita, loại nấm thường gây tổn thương gan cực kỳ nhanh.
• Hội chứng Reye (thường gặp ở trẻ em dùng aspirin khi bị cúm hoặc thủy đậu).
• Bệnh Wilson, một rối loạn di truyền khiến đồng tích tụ trong gan, gây viêm và hoại tử tế bào gan.

Việc hiểu rõ các nguyên nhân này giúp chúng ta chủ động phòng ngừa, tránh tự ý dùng thuốc, cẩn trọng khi ăn nấm lạ, và kiểm tra sức khỏe gan định kỳ.

Triệu chứng của suy gan cấp tính

Suy gan cấp tính thường khởi phát đột ngột và tiến triển rất nhanh, nên việc nhận biết sớm các dấu hiệu là yếu tố quyết định để cứu sống người bệnh. Các triệu chứng có thể được chia thành hai giai đoạn: giai đoạn sớm (khởi phát) và giai đoạn tiến triển nặng.
- Triệu chứng ban đầu 
Ở giai đoạn đầu, các biểu hiện của suy gan cấp tính rất dễ nhầm lẫn với những bệnh thông thường. Người bệnh thường cảm thấy:

• Mệt mỏi, suy nhược toàn thân, không rõ nguyên nhân, giảm khả năng tập trung.
• Buồn nôn, nôn, tiêu chảy, kém ăn hoặc chán ăn.
• Đau nhẹ vùng hạ sườn phải (vùng gan), cảm giác nặng bụng hoặc khó chịu.

Những triệu chứng này có thể xuất hiện trong vài ngày, nhưng nếu không được phát hiện sớm, bệnh sẽ nhanh chóng chuyển sang giai đoạn nặng chỉ trong thời gian ngắn.

- Triệu chứng cảnh báo nguy hiểm
Khi gan mất gần như toàn bộ chức năng, các biểu hiện trở nên rõ ràng và nghiêm trọng hơn:

• Vàng da, vàng mắt (Jaundice): Dấu hiệu đặc trưng do lượng Bilirubin trong máu tăng cao.
• Bệnh não gan (Hepatic Encephalopathy): Người bệnh có biểu hiện rối loạn ý thức, lú lẫn, mất phương hướng, dễ kích động hoặc thờ ơ bất thường, mất ngủ, ngủ gà, và có thể xuất hiện run tay (flapping tremor) – một dấu hiệu đặc trưng cho tổn thương gan nặng.
• Rối loạn đông máu: Do gan không còn tổng hợp đủ các yếu tố đông máu, người bệnh dễ chảy máu cam, chảy máu chân răng, hoặc bầm tím dưới da mà không rõ nguyên nhân.
• Phù nề và cổ trướng: Dịch ứ đọng trong cơ thể gây phù tay chân, bụng to bất thường (cổ trướng).

Nếu xuất hiện các dấu hiệu trên, người bệnh cần được đưa đến bệnh viện ngay lập tức, vì đây là giai đoạn đe dọa tính mạng, có thể dẫn đến hôn mê gan và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Cách phòng ngừa sơ gan cấp tính

Phòng ngừa suy gan cấp tính không khó, quan trọng là bảo vệ lá gan mỗi ngày bằng thói quen sinh hoạt và dùng thuốc đúng cách.
- Sử dụng thuốc an toàn
Luôn tuân thủ đúng liều lượng, đặc biệt với Paracetamol – không dùng quá 4g/ngày. Tránh tự ý kết hợp nhiều loại thuốc mà không có hướng dẫn của bác sĩ.
- Tiêm phòng virus
Tiêm vắc xin phòng viêm gan A và B giúp giảm đáng kể nguy cơ tổn thương gan do virus gây ra.
- Hạn chế tiếp xúc chất độc
Không uống rượu bia, nhất là khi đang dùng thuốc. Tránh ăn nấm lạ hoặc tiếp xúc với hóa chất độc hại.
- Lối sống lành mạnh
Duy trì chế độ ăn cân bằng, ít chất béo, kết hợp vận động thường xuyên và khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra chức năng gan.

Suy gan cấp tính là tình trạng cấp cứu nội khoa cần được can thiệp ngay. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ như vàng da, thay đổi ý thức, hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Hãy bảo vệ lá gan của bạn bằng cách dùng thuốc đúng cách và tiêm phòng đầy đủ.

Địa chỉ mua thuốc, thực phẩm chức năng uy tín, chất lượng, cam kết chính hãng tại:

• Đặt mua hàng trực tiếp từ website của công ty http://vihapha.com.
• Đặt hàng Online tại Zalo 0919 654 189 - 1800 585 865
• Văn phòng công ty: Số 90- Lô C2 Khu Đô Thị Mới Đại Kim, Phường Định Công - Hà Nội. SĐT 0243 558 5014
• Giờ mở cửa: 08:00 - 17:00 từ Thứ 2 đến sáng Thứ 7 hàng tuần