Nguyên nhân dẫn đến tổn thương gan cần biết

Gan được coi là “nhà máy thải độc” của cơ thể. Mỗi ngày, gan phải làm việc không ngừng nghỉ với hơn 500 chức năng quan trọng như: giúp tiêu hóa thức ăn, dự trữ năng lượng và lọc bỏ các chất độc hại ra ngoài. Thế nhưng, trong cuộc sống ngày nay, gan rất dễ bị tổn thương. Nguyên nhân có thể đến từ việc ăn uống không lành mạnh, uống nhiều bia rượu, dùng thuốc bừa bãi hay thường xuyên căng thẳng, mệt mỏi. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những lý do khiến gan bị hại và cách phòng tránh hiệu quả để giữ cho gan luôn khỏe mạnh.

Các nguyên nhân dẫn đến tổn thương gan

Nhóm nguyên nhân từ thói quen và lối sống

- Lạm dụng rượu bia
Rượu bia là một trong những “kẻ thù” lớn nhất của gan. Khi uống rượu, gan phải làm nhiệm vụ chuyển hóa ethanol thành acetaldehyde – một chất cực kỳ độc hại. Chất này có khả năng phá hủy tế bào gan, làm gan bị tổn thương dần theo thời gian. Ở giai đoạn đầu, người uống nhiều rượu bia thường bị gan nhiễm mỡ do rượu. Nếu tiếp tục, bệnh có thể tiến triển thành viêm gan, rồi dẫn tới xơ gan và ung thư gan.

Theo Bộ Y tế Việt Nam, mỗi năm nước ta có hàng chục nghìn ca tử vong liên quan đến rượu bia, trong đó bệnh gan chiếm tỷ lệ rất lớn. Đặc biệt, Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có mức tiêu thụ rượu bia cao hàng đầu châu Á.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh
Thói quen ăn nhiều đồ chiên rán, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn đang ngày càng phổ biến. Những loại thực phẩm này chứa nhiều calo rỗng, chất béo xấu (trans fat) và đường fructose. Khi nạp vào cơ thể quá nhiều, gan phải làm việc liên tục để xử lý, lâu dần dễ dẫn đến tình trạng tích tụ mỡ trong gan. Đây chính là nguyên nhân hàng đầu gây gan nhiễm mỡ không do rượu căn bệnh ngày càng gặp nhiều ở người trẻ tuổi.

Ngoài ra, việc ăn quá nhiều muối và đường cũng gây hại. Quá nhiều muối làm rối loạn cân bằng chất lỏng, tăng áp lực cho gan. Đường dư thừa lại dễ chuyển hóa thành mỡ, làm gan nặng gánh hơn. Nếu duy trì chế độ ăn uống không lành mạnh lâu dài, nguy cơ mắc bệnh gan sẽ tăng lên đáng kể.
- Hút thuốc lá
Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc như cadmium, nicotine và các gốc tự do. Khi vào cơ thể, chúng không chỉ gây hại cho phổi mà còn làm tăng gánh nặng cho gan. Người hút thuốc thường có nguy cơ cao bị viêm gan, xơ gan và đặc biệt là ung thư gan.

Nhóm nguyên nhân do bệnh lý và virus

- Viêm gan virus
Viêm gan do virus là nguyên nhân phổ biến và nguy hiểm hàng đầu dẫn đến tổn thương gan. Trong đó, viêm gan B và viêm gan C được xem là hai loại đáng lo ngại nhất. Cả hai đều lây truyền qua đường máu, quan hệ tình dục không an toàn hoặc từ mẹ sang con khi mang thai. Khi xâm nhập vào cơ thể, virus tấn công trực tiếp vào tế bào gan, gây viêm mạn tính. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể tiến triển thành xơ gan và ung thư gan.
Viêm gan A thì thường lây qua đường tiêu hóa, chủ yếu do ăn uống không vệ sinh. Dù gây tổn thương gan cấp tính nhưng đa phần viêm gan A có thể hồi phục hoàn toàn và ít khi trở thành bệnh mạn tính. Điểm đáng chú ý là viêm gan B và C thường diễn tiến âm thầm, người bệnh có thể không có triệu chứng rõ ràng trong nhiều năm. Chính vì vậy, việc tầm soát và tiêm phòng vaccine (đối với viêm gan B) là cực kỳ quan trọng để phòng ngừa.
- Bệnh gan nhiễm mỡ
Không chỉ do rượu bia, gan nhiễm mỡ còn liên quan mật thiết đến béo phì, tiểu đường type 2 và rối loạn mỡ máu. Khi mỡ tích tụ quá nhiều trong gan, tế bào gan bị tổn thương, dễ gây viêm. Nếu tình trạng này kéo dài, gan có thể tiến triển thành viêm gan thoái hóa mỡ (NASH). Đây là bước đệm dẫn tới xơ gan và thậm chí ung thư gan, nếu người bệnh không kiểm soát tốt cân nặng và chế độ sống.
- Các bệnh lý khác
Ngoài ra, còn một số bệnh ít gặp nhưng vẫn có thể gây hại cho gan như viêm gan tự miễn (cơ thể tự tấn công tế bào gan) hoặc bệnh ứ sắt di truyền (hemochromatosis), khiến sắt tích tụ quá mức trong gan, dẫn tới xơ gan và suy gan.

Nhóm nguyên nhân từ thuốc và hóa chất

- Tổn thương gan do thuốc
Gan là cơ quan chịu trách nhiệm chuyển hóa phần lớn thuốc đưa vào cơ thể. Vì vậy, nếu dùng thuốc sai cách hoặc quá liều, gan sẽ dễ bị tổn thương. Một ví dụ điển hình là paracetamol – loại thuốc giảm đau, hạ sốt rất phổ biến. Khi dùng đúng liều thì an toàn, nhưng nếu lạm dụng hoặc uống quá liều có thể gây suy gan cấp tính, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Ngoài ra, một số loại thuốc khác cũng có nguy cơ gây hại cho gan như thuốc kháng sinh, thuốc điều trị lao, thuốc giảm mỡ máu hoặc thuốc chống nấm. Do đó, việc dùng thuốc cần có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ, tuyệt đối không nên tự ý uống kéo dài.
- Tiép xúc với hóa chất độc hại
Gan cũng có thể bị tổn thương khi tiếp xúc với các loại hóa chất độc hại. Chẳng hạn, người làm việc trong môi trường công nghiệp có thể hít phải thủy ngân, asen hoặc dung môi hữu cơ. Ngoài ra, một số loại nấm độc, đặc biệt là nấm trắng chứa độc tố amanitin, có thể gây suy gan cấp tính chỉ sau một lần ăn phải. Thuốc trừ sâu hay các chất tẩy rửa công nghiệp cũng là mối nguy hiểm tiềm ẩn cho gan nếu không được bảo hộ và sử dụng đúng cách.

Dấu hiệu nhận biết sớm tổn thương gan

Tổn thương gan thường diễn tiến âm thầm, nhưng vẫn có những dấu hiệu sớm mà bạn có thể tự nhận biết. Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi kéo dài, chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân. Ngoài ra, hiện tượng vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu cũng là dấu hiệu cảnh báo quan trọng. Một số trường hợp xuất hiện ngứa da, nổi mề đay hoặc cảm giác đau âm ỉ, tức nặng vùng hạ sườn phải. Bên cạnh đó, các rối loạn tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu cũng thường đi kèm. Khi thấy những triệu chứng này, bạn nên đi khám sớm để kiểm tra chức năng gan.

Lời khuyên và cách phòng ngừa tổn thương gan

Để bảo vệ gan khỏe mạnh, trước hết bạn cần hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ. Bên cạnh đó, việc tiêm phòng đầy đủ, đặc biệt là vaccine viêm gan B, và khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các bất thường ở gan. Khi sử dụng thuốc, hãy tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý lạm dụng hoặc kéo dài thời gian uống. Những thói quen đơn giản này sẽ góp phần quan trọng trong việc phòng ngừa tổn thương gan.

Tìm hiểu thêm: Vihacaps 600 giúp giải độc gan, bảo vệ gan  

Địa chỉ mua thuốc, thực phẩm chức năng uy tín, chất lượng, cam kết chính hãng tại:

• Đặt mua hàng trực tiếp từ website của công ty http://vihapha.com.
• Đặt hàng Online tại Zalo 0919 654 189 - 1800 585 865
• Văn phòng công ty: Số 90- Lô C2 Khu Đô Thị Mới Đại Kim, Phường Định Công - Hà Nội. SĐT 0243 558 5014
• Giờ mở cửa: 08:00 - 17:00 từ Thứ 2 đến sáng Thứ 7 hàng tuần