Viêm gan C là bệnh gì? Nguyên nhân bị viêm gan C

Giới thiệu tổng quan về bệnh viêm gan C

Viêm gan C là bệnh truyền nhiễm do vi rút viêm gan C (Hepatitis C Virus – HCV) gây ra, chủ yếu ảnh hưởng đến gan. Bệnh thường tiến triển âm thầm, ít triệu chứng ban đầu nhưng có thể dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan nếu không được điều trị. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do bệnh gan trên toàn thế giới.
HCV lây truyền chủ yếu qua đường máu, phổ biến khi dùng chung kim tiêm, truyền máu không an toàn hoặc tiếp xúc với dụng cụ y tế chưa được vô trùng. Khi xâm nhập cơ thể, HCV tấn công tế bào gan, nhân lên và gây viêm, làm tổn thương gan theo thời gian.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 58 triệu người đang sống chung với viêm gan C trên toàn cầu, với khoảng 1,5 triệu ca nhiễm mới mỗi năm. Tại Việt Nam, số ca mắc cũng đáng lo ngại, là gánh nặng y tế cần được quan tâm.

Nguyên nhân gây bệnh viêm gan C

Hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh viêm gan C là cách tốt nhất để phòng tránh và bảo vệ sức khỏe. Bệnh chủ yếu lây truyền qua đường máu, khi máu của người nhiễm vi rút viêm gan C (HCV) xâm nhập vào cơ thể người khỏe mạnh. Các tình huống dễ lây nhất gồm: truyền máu hoặc nhận nội tạng từ người mang HCV chưa được sàng lọc; dùng chung kim tiêm (đặc biệt ở người tiêm chích ma túy); dùng chung đồ cá nhân có thể dính máu như dao cạo râu, bàn chải đánh răng. Ngoài ra, việc xăm mình hoặc xỏ khuyên tại cơ sở không đảm bảo vô trùng cũng làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.
Viêm gan C cũng có thể lây qua đường tình dục, dù tỷ lệ thấp hơn. Nguy cơ sẽ cao hơn nếu quan hệ không an toàn, có nhiều bạn tình hoặc mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
Một nguyên nhân khác là lây từ mẹ sang con trong thai kỳ hoặc khi sinh, với tỷ lệ khoảng 5–10%, cao hơn nếu mẹ có tải lượng virus lớn.
Bệnh cũng có thể lây trong môi trường y tế, khi nhân viên y tế vô tình bị kim tiêm dính máu bệnh nhân đâm phải. Trong một số trường hợp, nguyên nhân lây truyền không rõ ràng. Việc nắm vững các nguyên nhân giúp bạn chủ động phòng tránh và bảo vệ gia đình mình trước căn bệnh nguy hiểm này.

Triệu chứng của bệnh viêm gan C

Triệu chứng của bệnh viêm gan C thường diễn biến âm thầm, khiến nhiều người không nhận ra mình đã nhiễm bệnh cho đến khi tình trạng gan trở nên nghiêm trọng. Ở giai đoạn cấp tính, phần lớn người bệnh không có biểu hiện rõ rệt hoặc chỉ gặp những triệu chứng rất nhẹ, dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm hoặc rối loạn tiêu hóa thông thường. Một số dấu hiệu có thể xuất hiện bao gồm: mệt mỏi, chán ăn, đau âm ỉ vùng bụng phải, buồn nôn, sốt nhẹ, vàng da, vàng mắt và nước tiểu sẫm màu.
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển sang giai đoạn mạn tính. Giai đoạn này có thể kéo dài nhiều năm mà không có triệu chứng rõ ràng, trong khi vi rút vẫn âm thầm tấn công và gây tổn thương gan. Khi chức năng gan suy giảm nghiêm trọng, người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu của xơ gan hoặc biến chứng nặng hơn như ung thư gan. Những triệu chứng thường gặp ở giai đoạn này gồm: phù chân, cổ trướng (bụng to do tích tụ dịch), dễ chảy máu hoặc bầm tím, mệt mỏi kéo dài, sụt cân, ngứa da, vàng da nặng, rối loạn giấc ngủ, thay đổi tâm trạng, giảm khả năng tập trung và trong một số trường hợp có thể bị rối loạn nhận thức.
Việc nhận biết sớm các triệu chứng viêm gan C, đặc biệt ở giai đoạn cấp tính, giúp người bệnh có cơ hội điều trị kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, những người có yếu tố nguy cơ như từng truyền máu, xăm mình, hoặc dùng chung kim tiêm nên xét nghiệm tầm soát định kỳ để bảo vệ sức khỏe lá gan.

Cách phòng ngừa bệnh viêm gan C

Phòng ngừa bệnh viêm gan C đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe lá gan và hạn chế lây lan trong cộng đồng. Trước hết, bạn nên kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là xét nghiệm máu để phát hiện sớm sự hiện diện của vi rút viêm gan C (HCV). Việc tầm soát giúp điều trị kịp thời và ngăn chặn bệnh tiến triển sang giai đoạn nặng.
Hãy tránh dùng chung các vật dụng cá nhân có thể dính máu như dao cạo râu, bàn chải đánh răng, kềm cắt móng tay. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với máu của người khác. Trong sinh hoạt tình dục, nên quan hệ an toàn và sử dụng bao cao su, đặc biệt nếu có nhiều bạn tình hoặc không rõ tình trạng sức khỏe của đối phương.
Hiện nay chưa có vắc xin phòng ngừa viêm gan C, tuy nhiên bạn nên tiêm vắc xin viêm gan A và B để bảo vệ gan khỏi đồng nhiễm, giảm gánh nặng cho gan. Nếu có nhu cầu xăm mình hoặc xỏ khuyên, hãy lựa chọn cơ sở uy tín, đảm bảo thiết bị và dụng cụ được tiệt trùng đúng cách để ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm.
Ngoài ra, việc duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế rượu bia, ăn uống cân bằng và tập luyện thường xuyên cũng giúp gan khỏe mạnh và giảm tác hại khi chẳng may mắc bệnh.