Vô sinh hiếm muộn là bệnh gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, vô sinh hiếm muộn đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng ngày càng phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu cặp vợ chồng trên toàn thế giới. Áp lực công việc, lối sống không lành mạnh và nhiều yếu tố khác đang góp phần làm gia tăng tỷ lệ vô sinh hiếm muộn, gây ra những hệ lụy không nhỏ về mặt tâm lý, tình cảm và kinh tế cho các gia đình. Chính vì vậy, việc trang bị cho bản thân những kiến thức đúng đắn và toàn diện về vô sinh hiếm muộn là vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ đi sâu vào tìm hiểu khái niệm vô sinh hiếm muộn, phân tích các nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này, đồng thời cung cấp thông tin về những dấu hiệu nhận biết sớm và các phương pháp điều trị hiện đại, giúp các cặp vợ chồng có thể chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe sinh sản và tìm kiếm sự hỗ trợ kịp thời.

Vô sinh hiếm muộn là gì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vô sinh hiếm muộn được định nghĩa là tình trạng một cặp vợ chồng không thể có thai sau 12 tháng quan hệ tình dục đều đặn mà không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào. Đây là một vấn đề sức khỏe sinh sản phổ biến, ảnh hưởng đến cả nam và nữ.

Phân biệt vô sinh nguyên phát và thứ phát

- Vô sinh nguyên phát: Cặp vợ chồng chưa từng có thai lần nào, dù quan hệ tình dục đều đặn không tránh thai trong ít nhất 12 tháng.
- Vô sinh thứ phát: Cặp vợ chồng đã từng có thai (hoặc sinh con) trước đó, nhưng sau đó không thể mang thai lại dù cố gắng trong ít nhất 12 tháng.

Nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn

Nguyên nhân từ phía nữ giới

- Rối loạn rụng trứng: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây vô sinh ở phụ nữ. Các tình trạng như buồng trứng đa nang (PCOS) và suy buồng trứng sớm có thể ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng, làm giảm khả năng thụ thai.
- Tắc nghẽn ống dẫn trứng: Ống dẫn trứng bị tắc nghẽn có thể do nhiễm trùng, phẫu thuật trước đó, hoặc các vấn đề về cấu trúc, ngăn cản trứng di chuyển từ buồng trứng đến tử cung.
- Các bệnh lý tử cung: U xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, và các bất thường về cấu trúc tử cung có thể ảnh hưởng đến khả năng làm tổ của phôi thai.
- Các vấn đề về nội tiết tố
Sự mất cân bằng hormone có thể gây ra chu kỳ kinh nguyệt không đều, ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng và làm tổ của phôi.
- Nguyên nhân khác: 
Bao gồm các vấn đề về cổ tử cung, nhiễm trùng vùng chậu, và các bệnh lý di truyền.

Nguyên nhân từ phía nam giới

- Bất thường về tinh trùng: Số lượng tinh trùng thấp, chất lượng tinh trùng kém, hoặc khả năng di chuyển của tinh trùng bị ảnh hưởng có thể làm giảm khả năng thụ tinh.
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Tình trạng này có thể làm tăng nhiệt độ trong tinh hoàn, ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng.
- Rối loạn xuất tinh: Bao gồm xuất tinh sớm, xuất tinh muộn, hoặc không thể xuất tinh, có thể do các vấn đề về thần kinh, nội tiết, hoặc tâm lý.
- Các vấn đề về nội tiết tố: Mất cân bằng hormone có thể ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng và chức năng tình dục.
- Nguyên nhân khác: Bao gồm các vấn đề về cấu trúc đường dẫn tinh, nhiễm trùng, và các bệnh lý di truyền.

Nguyên nhân từ cả hai phía

Trong một số trường hợp, vô sinh có thể là kết quả của sự kết hợp giữa các yếu tố từ cả nam và nữ. Ví dụ, một người đàn ông có vấn đề về chất lượng tinh trùng và một người phụ nữ có vấn đề về rụng trứng có thể cùng nhau làm giảm khả năng thụ thai.

Nguyên nhân vô sinh không rõ nguyên nhân

Trong một tỷ lệ nhỏ các trường hợp, dù đã thực hiện các xét nghiệm và đánh giá kỹ lưỡng, nguyên nhân gây vô sinh vẫn không được xác định. Đây được gọi là vô sinh không rõ nguyên nhân (unexplained infertility).
Tóm lại, vô sinh hiếm muộn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các vấn đề về sinh lý, nội tiết, đến các bệnh lý cụ thể ở cả nam và nữ. Việc xác định chính xác nguyên nhân là bước quan trọng trong quá trình điều trị và hỗ trợ sinh sản.

Dấu hiệu nhận biết vô sinh hiếm muộn

Vô sinh hiếm muộn là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 10-15% các cặp vợ chồng. Dấu hiệu của vấn đề này có thể khác nhau giữa nam và nữ, thường liên quan đến rối loạn chức năng sinh sản hoặc bệnh lý tiềm ẩn. Dưới đây là những biểu hiện cụ thể ở từng giới:
- Ở nữ giới
Kinh nguyệt không đều là một trong những dấu hiệu sớm cảnh báo vô sinh. Chu kỳ kinh ngắn dưới 21 ngày hoặc kéo dài quá 35 ngày, vô kinh, hoặc máu kinh ra quá ít/nhiều đều phản ánh sự rối loạn rụng trứng. Nguyên nhân thường do hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), suy buồng trứng sớm, hoặc mất cân bằng nội tiết tố. Đau bụng kinh dữ dội, đặc biệt khi không thuyên giảm dù dùng thuốc giảm đau, có thể liên quan đến lạc nội mạc tử cung hoặc u xơ – những bệnh lý gây tắc nghẽn ống dẫn trứng hoặc tổn thương tử cung.
 

Khí hư bất thường (màu vàng/xanh, mùi hôi, kèm ngứa) thường là dấu hiệu viêm nhiễm phụ khoa. Nếu không điều trị kịp thời, nhiễm trùng có thể lan lên vòi trứng, dẫn đến tắc nghẽn và giảm khả năng thụ thai. Đáng chú ý, nếu một cặp vợ chồng quan hệ đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai trong 1 năm (hoặc 6 tháng với phụ nữ từ 35 tuổi trở lên) mà vẫn không có thai, đây được xem là dấu hiệu rõ rệt cần thăm khám chuyên sâu. 
- Ở nam giới
Nam giới gặp vấn đề vô sinh thường có biểu hiện qua chất lượng tinh trùng và chức năng sinh dục. Rối loạn cương dương, khó duy trì sự cương cứng khi quan hệ, có thể xuất phát từ bệnh tiểu đường, stress kéo dài, hoặc rối loạn hormone. Đau tinh hoàn hoặc sưng bìu là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý như giãn tĩnh mạch thừng tinh (varicocele), viêm nhiễm, hoặc chấn thương – những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản xuất tinh trùng.
Tinh dịch bất thường (ít, loãng, có máu) hoặc tinh trùng yếu (di động kém, số lượng dưới 15 triệu/ml) là nguyên nhân phổ biến gây hiếm muộn. Nếu sau 1 năm quan hệ đều mà không thụ thai, nam giới cần làm xét nghiệm tinh dịch đồ để đánh giá chính xác. Các dấu hiệu khác như vú to bất thường, teo tinh hoàn, hoặc tiền sử quai bị cũng cần được kiểm tra, vì chúng có thể gây tổn thương tinh hoàn vĩnh viễn.

Các phương pháp chuẩn đoán vô sinh hiếm muộn

- Các xét nghiệm cho nữ giới
+ Xét nghiệm nội tiết tố
+ Siêu âm tử cung, buồng trứng
+ Chụp tử cung vòi trứng
+ Nội soi buồng trứng
+ Các xét nghiệm khác
- Các xét nghiệm cho nam giới
+ Xét nghiệm tinh dịch đồ
+ Xét nghiệm nội tiết tố
+ Siêu âm tinh hoàn
+ Các xét nghiệm khác

Cách chữa vô sinh hiếm muộn hiện nay

- Các phương pháp điều trị nội khoa
Phương pháp này bao gồm việc sử dụng thuốc kích thích rụng trứng để giúp phụ nữ sản sinh nhiều trứng trong một chu kỳ, từ đó tăng khả năng thụ thai.
- Điều trị ngoại khoa
Khi các vấn đề gây vô sinh hiếm muộn đến từ tổn thương về cấu trúc, phẫu thuật nội soi được áp dụng để điều trị các bệnh lý như tắc ống dẫn trứng, u xơ tử cung, hoặc lạc nội mạc tử cung. Với nam giới gặp chứng giãn tĩnh mạch thừng tinh, phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể giúp cải thiện lưu thông máu và nâng cao chức năng sinh sản.
- Các phương pháp hỗ trợ sinh sản
Trong trường hợp các biện pháp trên chưa đạt hiệu quả, kỹ thuật hỗ trợ sinh sản là lựa chọn tiếp theo. Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) cho phép đưa tinh trùng khỏe mạnh vào trong buồng tử cung vào thời điểm phụ nữ rụng trứng. Nếu cần thiết, thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) sẽ được áp dụng, trong đó trứng được thu thập và thụ tinh cùng tinh trùng trong môi trường ống nghiệm trước khi phôi được cấy vào tử cung.
- Hỗ trợ từ đông y
Các bài thuốc đông y hướng đến việc cân bằng khí huyết, điều chỉnh nội tiết và cải thiện tuần hoàn máu, từ đó hỗ trợ sức khỏe sinh sản. Khi lựa chọn điều trị bằng đông y, bạn cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia và tìm đến các cơ sở uy tín để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
- Thay đổi nối sống và chế độ dinh dưỡng
Một chế độ ăn uống khoa học, giàu vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hóa giúp cải thiện chất lượng trứng và tinh trùng. Việc tập thể dục đều đặn không chỉ giúp duy trì cân nặng hợp lý mà còn cải thiện tuần hoàn máu và giảm căng thẳng – yếu tố có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình sinh sản. Đồng thời, loại bỏ các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia cũng là một bước quan trọng để nâng cao cơ hội thụ thai. 

Biện pháp phòng ngừa vô sinh hiếm muộn

Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa vô sinh hiếm muộn được xây dựng dựa trên những ý kiến quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe sinh sản của cả nam và nữ:
- Khám sức khỏe tiền hôn nhân
Việc khám sức khỏe tiền hôn nhân là bước đầu tiên và rất quan trọng đối với các cặp đôi. Qua quá trình kiểm tra tổng quát, bác sĩ sẽ phát hiện sớm những vấn đề về sức khỏe, các bệnh lý tiềm ẩn hoặc các yếu tố nguy cơ có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Điều này giúp cặp đôi có được sự chuẩn bị tốt hơn cho cuộc sống hôn nhân cũng như xây dựng kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp trong tương lai.
- Duy trì lối sống lành mạnh
Một lối sống lành mạnh với chế độ dinh dưỡng hợp lý và thói quen tập thể dục đều đặn đóng góp tích cực vào việc duy trì sức khỏe toàn diện, trong đó có hệ thống sinh sản. Việc tránh xa các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia và căng thẳng quá mức cũng góp phần làm giảm nguy cơ gây ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng trứng và tinh trùng, từ đó bảo vệ khả năng thụ thai.
- Khám sức khỏe sinh sản định kỳ
Thường xuyên theo dõi và kiểm tra sức khỏe sinh sản của phụ nữ cũng như nam giới là một biện pháp quan trọng nhằm phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường hoặc bệnh lý cần can thiệp. Qua các cuộc khám định kỳ, bác sĩ có thể đưa ra những lời khuyên, phương pháp phòng ngừa hoặc điều trị kịp thời, giúp duy trì hệ thống sinh sản ở trạng thái tốt nhất.
- Không nạo phá thai bừa bãi
Việc nạo phá thai không được thực hiện một cách cẩn thận và có kiểm soát có thể gây ra nhiều biến chứng, từ nghiêm trọng đến tổn thương cấu trúc cơ quan sinh sản. Những tổn thương này không chỉ ảnh hưởng ngắn hạn đến sức khỏe mà còn có thể dẫn đến vô sinh hay hiếm muộn trong tương lai. 
- Điều trị sớm các bệnh lý sinh sản
Nếu phát hiện các bệnh lý liên quan đến hệ sinh sản như viêm nhiễm, rối loạn nội tiết hay các vấn đề về cấu trúc cơ quan, việc điều trị sớm và kịp thời là vô cùng quan trọng. Can thiệp sớm không chỉ ngăn chặn biến chứng mà còn góp phần cải thiện chức năng của cơ quan sinh sản, bảo vệ khả năng thụ thai về sau.

Có thể bạn quan tâm: Spermax: tăng cường chất lượng tinh trùng - khôi phục sinh lực nam giới!

Địa chỉ mua thuốc, thực phẩm chức năng uy tín, chất lượng, cam kết chính hãng tại:

• Đặt mua hàng trực tiếp từ website của công ty http://vihapha.com. Đặt hàng Online tại Zalo 0919 654 189 - 1800 585 865
• Văn phòng công ty: Số 90- Lô C2 Khu Đô Thị Mới Đại Kim, Quận Hoàng Mai- Hà Nội. SĐT 0243 558 5014
• Giờ mở cửa: 08:00 - 17:00 từ Thứ 2 đến sáng Thứ 7 hàng tuần.
• Địa chỉ Quầy thuốc Công ty: Quầy thuốc số 1- V354. Số 120 phố Đốc Ngữ. SĐT: 0916195889 ( Call/ Zalo)
• Giờ mở cửa : Từ 09:00- 21:00 tất cả các ngày trong tuần.( Cả T7, CN)